Over het drugswiel
Van klassiek model naar het vernieuwde Drugswiel
Lange tijd werden psychoactieve stoffen ingedeeld in drie hoofdcategorieën: verdovende middelen, stimulerende middelen en bewustzijnsveranderende middelen. Klassieke drugs pasten grotendeels binnen deze structuur, maar met de opkomst van Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS) bleek deze indeling niet langer toereikend. Veel NPS hebben effecten die meerdere categorieën overlappen, waardoor ze vaak in een restgroep terechtkwamen. Naarmate deze groep groeide en diverser werd, ontstond de behoefte aan een nieuw classificatiemodel.
De ontwikkeling van het Drugswiel
Om beter grip te krijgen op deze veranderende middelenmarkt werd in 2013 in Groot-Brittannië het Drugswiel ontwikkeld. Dit model richt zich niet alleen op de chemische eigenschappen van middelen, maar ook op hun effecten en gebruiksfuncties. De drie oorspronkelijke categorieën bleven herkenbaar, en er werden nieuwe groepen toegevoegd, zoals empathogenen en cannabinoïden.
Het Britse model is sindsdien meerdere keren geüpdatet en in 13 talen vertaald. Voor de Nederlandse versie zijn enkele specifieke keuzes gemaakt:
- Geen onderscheid tussen legale en illegale middelen – De juridische status van een middel zegt weinig over de risico’s en zou betekenen dat het model voortdurend aangepast moet worden bij wetswijzigingen.
- Focus op combinatiemiddelen – Naast nieuwe individuele stoffen neemt het Drugswiel ook combinatiemiddelen op, vanwege de toenemende populariteit van polygebruik en het combineren van middelen.
Polygebruik en combinatiemiddelen
Steeds vaker worden middelen bewust gecombineerd, zowel door gebruikers zelf als in de vorm van kant-en-klare mengsels. Dit kan leiden tot minder voorspelbare effecten en verhoogde risico’s. Daarom is in het midden van het wiel een centrale ‘swirl’ toegevoegd met bekende combinatiemiddelen.
- Klassiek polygebruik – Middelen die afzonderlijk worden ingenomen maar vaak samen worden gebruikt, zoals speedball (heroïne + basecoke) of het combineren van alcohol met cannabis of cocaïne.
- Nieuwe combinatiemiddelen – Middelen die al gemengd worden verkocht, zoals tucibi (2C-B + ketamine) en Calvin Klein (cocaïne + ketamine).
Door deze combinaties expliciet op te nemen, biedt het Drugswiel een realistischer en completer beeld van de huidige middelenmarkt. Het helpt professionals en andere geïnteresseerden om beter inzicht te krijgen in de effecten en risico’s van zowel individuele stoffen als combinatiemiddelen.
